W I połowie 2010 r. warunki dyktowali najemcy, jednak ze względu na ograniczoną planowaną podaż, stopniowego zwrotu w kierunku „rynku wynajmującego” możemy spodziewać się na początku 2011 r.
Źródło: Jones Lang LaSalle, II kwartał 2010
Na koniec II kwartału 2010 r. zasoby powierzchni biurowej w sześciu głównych miastach regionalnych (poza Warszawą) wyniosły 1.730.000 mkw., z czego najwięcej, bo ponad 45% podaży odnaleźć możemy w Krakowie i Wrocławiu (odpowiednio około 420.000 i 362.000 mkw.).
Mateusz Polkowski, Starszy Analityk w Jones Lang LaSalle, komentuje: „Drugi kwartał 2010 roku upłynął pod znakiem wzrostu dynamiki po stronie podaży, kiedy do użytkowania oddanych zostało około 88.500 mkw. biur (dla porównania zaledwie 38.700 mkw. nowoczesnych powierzchni biurowych dostarczonych w I kw. 2010 r.). Jednakże to jeszcze nie koniec wzrostów. Zgodnie z szacunkami Jones Lang LaSalle, w II poł. 2010 na rynek trafi realnie kolejne 88.000 mkw. nowoczesnych powierzchni biurowych (biorąc pod uwagę cały 2010 oznacza to poziom porównywalny z 2009 r., w którym do użytkowania w miastach regionalnych oddano około 227.000 mkw.). Wchodzące w tym roku na rynek inwestycje to jednak finalizowane projekty rozpoczęte w czasach prosperity. Większość z planowanych projektów, które uzyskały prawomocne pozwolenie na budowę po 2008 r. wstrzymanych zostało bowiem do momentu ożywienia po stronie popytu. Oznacza to, iż ze względu na ostrożne podejście deweloperów, nowe inicjatywy inwestycyjne wejdą na rynek dopiero pod koniec 2011 i w 2012 r. Bardziej restrykcyjna polityka banków w zakresie kredytowania znajdzie natomiast swoje odzwierciedlenie w realnej podaży już w 2011 r., która według szacunków Jones Lang LaSalle wyniesie zaledwie niecałe 130,000 mkw.”
W II kwartale 2010 r. powierzchnia biurowa w aktywnej budowie wyniosła 276.000 mkw.. Aktywność budowlana w regionach koncentruje się przy tym w Krakowie, Wrocławiu i Łodzi (odpowiednio 62.000, 65.000 i 49.000 mkw. w budowie, wyłączając projekty rozpoczęte i wstrzymane).
Karolina Margielewska, Analityk w Jones Lang LaSalle, dodaje: „W II kwartale 2010 r. wzrost wskaźnika pustostanów dotyczył większości rynków regionalnych, co spowodowane było wejściem na rynek nowych inwestycji, których proces komercjalizacji przypadł na okres osłabionej koniunktury po stronie popytu obserwowanej od II-giej połowy 2008 r. Wzrost wskaźnika pustostanów k-d-k dotyczył Krakowa (z 8,9% do 11,4%), Wrocławia (z 3,8% do 5,9%), Łodzi (z 17% do 24%) oraz Katowic (z 5,5% do 14,6%).
Na koniec II kwartału 2010 r. zniżkowe presje na poziom pustostanów w odniesieniu do ubiegłego kwartału odnotowano natomiast w Poznaniu (8,8% vs. 11,4% w I kwartale 2010) oraz Trójmieście (9,7% vs. 10,6% w I kwartale 2010). Biorąc pod uwagę dostępną powierzchnię biurową oraz w budowie, która trafi na rynek w 2010 r. oraz pozytywne wskaźniki gospodarcze dla Polski przewidujemy, iż poprawa koniunktury na rynku nieruchomości biurowych będzie się utrzymywać także w przypadku innych rynków regionalnych. Prognozowany spadek wskaźników pustostanów dotyczyć będzie w pierwszej kolejności Wrocławia.”
Obecnie w najlepszych obiektach biurowych kształtują się od 11-13,5 €/mkw./ miesiąc w Łodzi do 15 €/mkw./ miesiąc w Krakowie i Poznaniu. Przewidujemy, iż czynsze transakcyjne w II połowie 2010 r. pozostaną na stabilnym poziomie, powracając na ścieżkę wzrostu w większości miast regionalnych już w 2011 r.
Autor: Jones Lang LaSalle
